Turgay ÖZBEK - DÜNYA HALİ
Korkut Boratav hocanın yazdıklarından en son Mayıs ayında alıntılar yapmıştım. Şimdi, 10 Eylül 2021 tarihli "Yakın geçmişten bugüne kısa bir bilanço" başlıklı yazısından bahsetmek istiyorum.
Hükümetin Eylül başında açıkladığı "Orta Vadeli Program"da (OVP'de) 2022-2024 dönemi için yıllık %5,5'luk büyüme öngörüsü yapılmış. Halbuki, Uluslararası Para Fonu (IMF) Temmuz ayında açıkladığı raporunda Türkiye için 2022-2026 yıllarının büyüme eğilimini ("potansiyel büyüme hızı"nı) %3,3'e indirmişti. Bu tahminlerin hangisi daha gerçekçi?
Korkut Boratav hoca, önceki OVP öngörülerinin gerçekleşme performansını da dikkate alarak, önümüzdeki üç yıl için %5,5'luk öngörüyü fazla iyimser buluyor. İlaveten, IMF'in büyüme oranlarını tahmin etmekte kullandığı "üretim fonksiyonuna dayalı" modellemenin dünyada ciddiye alındığını belirtiyor. Şimdi bu hususun üzerinde duralım biraz.
Konuşulan tartışılan "büyüme" Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) büyümesidir. Yani, basit bir dille, "Ülkenin Geliri"ndeki artış oranıdır. Türkiye'nin son 60 yılı iniş ve çıkışlarla dolu olup yıllık gelir büyümesinin ortalaması yaklaşık %5'tir; +%11 ile -%6 bandında seyretmiştir.
Ekonomi evreninde, GSYİH yani Ülke Geliri, Ülke İçi Üretim'e eşit olarak tanımlanır. Bu bir tanımdır ve genel kabul görür.
Yıl kapandıktan sonra yapılan fiili ölçümlerde, Ülke Geliri = Ülke İçi Üretim = Tüketim +Yatırım +İhracat -İthalat denklemi kullanır ki bu "tüketime dayalı" ölçümdür. Bu hesabın dayanağı olan "ülkede üretilen, ülke içinde veya dışında tüketilir" varsayımı da genel kabul görür. Diğer taraftan, bu hesabın alternatifi olan, üretimi doğrudan ölçmeye kalkışacak yöntem zordur ve pek uygulanmaz. İşte, IMF'in bu zor yöntemi kullanarak öngörülerini yaptığını anlıyoruz Korkut Boratav hocanın yazısından.
Bu zor olan "üretim fonksiyonuna dayalı" modelleme kullanılınca ne oluyor? Türkiye'nin büyük bir ayıbı ortaya çıkıyor. Nedir bu? “Erken sanayisizleşme”. En basit anlatımıyla, henüz "zengin" ülkeler sınıfına yükselmemişken onlar gibi sanayiden kaytarma. Bu çok derin bir konu, ilgilenenler internetten okuyabilirler. Ben başka bir yazımda az ve öz anlatmaya çalışırım.
Başa dönecek olursak, 2022-2024 döneminde yüzde kaç büyürüz? OVP'deki gibi %5,5 mu, IMF'in dediği gibi %3,3 mü? Merakla bekliyoruz.
Ve yazımı %5,5'un kerametini Korkut Boratav hocadan naklederek bitireyim. "Niçin %5,5? Yüzde 5’i aşan bir büyüme hızı sağlanmadan bugünkü işsizlik oranları düşmeyeceği için… Bu öngörü sayesinde [OVP] önümüzdeki üç yılın işsizlik oranlarını da aşağı çekiyor."
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Trabzonspor | 38 | 23 | 3 | 12 | 69 | 36 | 81 | +33 |
| 2 | Fenerbahçe | 38 | 21 | 7 | 10 | 73 | 38 | 73 | +35 |
| 3 | Konyaspor | 38 | 20 | 10 | 8 | 66 | 45 | 68 | +21 |
| 4 | Başakşehir FK | 38 | 19 | 11 | 8 | 56 | 36 | 65 | +20 |
| 5 | Alanyaspor | 38 | 19 | 12 | 7 | 67 | 58 | 64 | +9 |
| 6 | Beşiktaş | 38 | 15 | 9 | 14 | 56 | 48 | 59 | +8 |
| 7 | Antalyaspor | 38 | 16 | 11 | 11 | 54 | 47 | 59 | +7 |
| 8 | Fatih Karagümrük | 38 | 16 | 13 | 9 | 47 | 52 | 57 | -5 |
| 9 | Adana Demirspor | 38 | 15 | 13 | 10 | 60 | 47 | 55 | +13 |
| 10 | Sivasspor | 38 | 14 | 12 | 12 | 52 | 50 | 54 | +2 |
| 11 | Kasımpaşa | 38 | 15 | 15 | 8 | 67 | 57 | 53 | +10 |
| 12 | Hatayspor | 38 | 15 | 15 | 8 | 56 | 60 | 53 | -4 |
| 13 | Galatasaray | 38 | 14 | 14 | 10 | 51 | 53 | 52 | -2 |
| 14 | Kayserispor | 38 | 12 | 15 | 11 | 54 | 61 | 47 | -7 |
| 15 | Gaziantep FK | 38 | 12 | 16 | 10 | 48 | 56 | 46 | -8 |
| 16 | Giresunspor | 38 | 12 | 17 | 9 | 41 | 47 | 45 | -6 |
| 17 | Çaykur Rizespor | 38 | 10 | 22 | 6 | 44 | 71 | 36 | -27 |
| 18 | Altay | 38 | 9 | 22 | 7 | 39 | 57 | 34 | -18 |
| 19 | Göztepe | 38 | 7 | 24 | 7 | 40 | 77 | 28 | -37 |
| 20 | Yeni Malatyaspor | 38 | 5 | 28 | 5 | 27 | 71 | 20 | -44 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | MKE Ankaragücü | 36 | 21 | 8 | 7 | 56 | 31 | 70 | +25 |
| 2 | Ümraniyespor | 36 | 21 | 8 | 7 | 64 | 37 | 70 | +27 |
| 3 | Bandırmaspor | 36 | 19 | 12 | 5 | 56 | 34 | 62 | +22 |
| 4 | İstanbulspor | 36 | 17 | 10 | 9 | 57 | 40 | 60 | +17 |
| 5 | BB Erzurumspor | 36 | 16 | 10 | 10 | 55 | 44 | 58 | +11 |
| 6 | Eyüpspor | 36 | 15 | 9 | 12 | 56 | 44 | 57 | +12 |
| 7 | Samsunspor | 36 | 13 | 11 | 12 | 54 | 46 | 51 | +8 |
| 8 | Boluspor | 36 | 14 | 14 | 8 | 42 | 44 | 50 | -2 |
| 9 | Manisa FK | 36 | 14 | 15 | 7 | 45 | 44 | 49 | +1 |
| 10 | Tuzlaspor | 36 | 13 | 13 | 10 | 45 | 44 | 49 | +1 |
| 11 | Denizlispor | 36 | 14 | 15 | 7 | 46 | 50 | 49 | -4 |
| 12 | Keçiörengücü | 36 | 13 | 14 | 9 | 45 | 47 | 48 | -2 |
| 13 | Gençlerbirliği | 36 | 14 | 16 | 6 | 44 | 54 | 48 | -10 |
| 14 | Adanaspor | 36 | 12 | 15 | 9 | 40 | 44 | 45 | -4 |
| 15 | Altınordu | 36 | 14 | 19 | 3 | 45 | 62 | 45 | -17 |
| 16 | Kocaelispor | 36 | 12 | 16 | 8 | 40 | 49 | 44 | -9 |
| 17 | Bursaspor | 36 | 12 | 16 | 8 | 43 | 53 | 44 | -10 |
| 18 | Menemenspor | 36 | 8 | 14 | 14 | 42 | 57 | 38 | -15 |
| 19 | Balıkesirspor | 36 | 3 | 30 | 3 | 26 | 77 | 12 | -51 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Eyüpspor | 38 | 28 | 2 | 8 | 82 | 25 | 92 | +57 |
| 2 | Sakaryaspor | 38 | 21 | 5 | 12 | 74 | 35 | 75 | +39 |
| 3 | Kırşehir Belediyespor | 38 | 21 | 8 | 9 | 57 | 32 | 72 | +25 |
| 4 | Kırklarelispor | 38 | 19 | 6 | 13 | 60 | 32 | 70 | +28 |
| 5 | Van Spor | 38 | 21 | 11 | 6 | 59 | 35 | 69 | +24 |
| 6 | Bodrumspor | 38 | 18 | 11 | 9 | 80 | 48 | 63 | +32 |
| 7 | Etimesgut Belediyespor | 38 | 18 | 13 | 7 | 63 | 36 | 61 | +27 |
| 8 | Karacabey Belediyespor | 38 | 15 | 12 | 11 | 52 | 41 | 56 | +11 |
| 9 | Turgutluspor | 38 | 16 | 16 | 6 | 44 | 56 | 54 | -12 |
| 10 | Serik Belediyespor | 38 | 13 | 11 | 14 | 51 | 48 | 53 | +3 |
| 11 | Pendikspor | 38 | 15 | 16 | 7 | 66 | 53 | 52 | +13 |
| 12 | Pazarspor | 38 | 15 | 18 | 5 | 60 | 64 | 50 | -4 |
| 13 | Tarsus İdman Yurdu | 38 | 13 | 15 | 10 | 56 | 55 | 49 | +1 |
| 14 | Bayburt Özel İdare Spor | 38 | 14 | 18 | 6 | 52 | 61 | 48 | -9 |
| 15 | Sivas Belediyespor | 38 | 11 | 14 | 13 | 63 | 58 | 46 | +5 |
| 16 | 1922 Konyaspor | 38 | 11 | 18 | 9 | 47 | 49 | 42 | -2 |
| 17 | Kastamonuspor | 38 | 8 | 18 | 12 | 31 | 58 | 36 | -27 |
| 18 | Elazığspor | 38 | 10 | 22 | 6 | 61 | 90 | 33 | -29 |
| 19 | Mamak FK | 38 | 6 | 26 | 6 | 32 | 121 | 24 | -89 |
| 20 | Kardemir Karabükspor | 38 | 1 | 34 | 3 | 16 | 109 | 3 | -93 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Diyarbekirspor | 30 | 20 | 2 | 8 | 43 | 18 | 68 | +25 |
| 2 | 1928 Bucaspor | 30 | 20 | 3 | 7 | 58 | 18 | 67 | +40 |
| 3 | Yeşilyurt Belediyespor | 30 | 17 | 8 | 5 | 50 | 27 | 56 | +23 |
| 4 | Ofspor | 30 | 14 | 5 | 11 | 43 | 31 | 53 | +12 |
| 5 | Arnavutköy Belediye | 30 | 13 | 8 | 9 | 40 | 29 | 48 | +11 |
| 6 | Edirnespor | 30 | 12 | 9 | 9 | 34 | 31 | 45 | +3 |
| 7 | Belediye Derincespor | 29 | 10 | 9 | 10 | 38 | 29 | 40 | +9 |
| 8 | Artvin Hopaspor | 30 | 10 | 11 | 9 | 41 | 44 | 39 | -3 |
| 9 | Fatsa Belediyespor | 30 | 10 | 12 | 8 | 22 | 31 | 38 | -9 |
| 10 | Kızılcabölükspor | 30 | 9 | 11 | 10 | 34 | 33 | 37 | +1 |
| 11 | Nevşehir Belediyespor | 30 | 9 | 14 | 7 | 31 | 31 | 34 | 0 |
| 12 | Çankaya FK | 30 | 10 | 16 | 4 | 28 | 48 | 34 | -20 |
| 13 | 1877 Alemdağspor | 30 | 9 | 15 | 6 | 37 | 48 | 33 | -11 |
| 14 | Antalya Kemerspor | 30 | 7 | 17 | 6 | 27 | 50 | 27 | -23 |
| 15 | Payasspor | 29 | 5 | 16 | 8 | 29 | 53 | 23 | -24 |
| 16 | Manisaspor | 30 | 1 | 20 | 9 | 22 | 56 | 12 | -34 |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 22/05/2022 | Hatayspor | 4 - 1 | Giresunspor |
| 22/05/2022 | Adana Demirspor | 7 - 0 | Göztepe |
| 22/05/2022 | Fatih Karagümrük | 0 - 1 | Alanyaspor |
| 22/05/2022 | Başakşehir FK | 3 - 1 | Trabzonspor |
| 21/05/2022 | Beşiktaş | 1 - 1 | Konyaspor |
| 21/05/2022 | Yeni Malatyaspor | 0 - 5 | Fenerbahçe |
| 21/05/2022 | Altay | 2 - 4 | Kasımpaşa |
| 21/05/2022 | Sivasspor | 2 - 1 | Kayserispor |
| 20/05/2022 | Antalyaspor | 1 - 1 | Galatasaray |
| 20/05/2022 | Gaziantep FK | 2 - 0 | Çaykur Rizespor |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 21/05/2022 | Bursaspor | 1 - 0 | Menemenspor |
| 21/05/2022 | Kocaelispor | 4 - 1 | Adanaspor |
| 21/05/2022 | Gençlerbirliği | 2 - 4 | Ümraniyespor |
| 21/05/2022 | Keçiörengücü | 1 - 2 | MKE Ankaragücü |
| 20/05/2022 | Denizlispor | 4 - 0 | BB Erzurumspor |
| 20/05/2022 | İstanbulspor | 0 - 0 | Bandırmaspor |
| 20/05/2022 | Balıkesirspor | 0 - 3 | Eyüpspor |
| 20/05/2022 | Tuzlaspor | 2 - 4 | Samsunspor |
| 20/05/2022 | Boluspor | 2 - 1 | Altınordu |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 07/05/2022 | Somaspor | 0 - 0 | İnegölspor |
| 07/05/2022 | Bodrumspor | 1 - 2 | Adıyaman FK |
| 07/05/2022 | Van Spor FK | 4 - 2 | Niğde Anadolu FK |
| 07/05/2022 | Sivas Belediyespor | 1 - 0 | Sakaryaspor |
| 07/05/2022 | Çorum FK | 3 - 2 | Afjet Afyonspor |
| 07/05/2022 | Bayburt Özel İdare Spor | 1 - 0 | Ergene Velimeşe |
| 07/05/2022 | Sarıyer | 3 - 1 | Diyarbekir Spor |
| 07/05/2022 | Ankaraspor | 0 - 0 | 1461 Trabzon FK |
| 07/05/2022 | Kahramanmaraşspor | 0 - 1 | Turgutluspor |
| 07/05/2022 | Serik Belediyespor | 1 - 0 | Etimesgut Belediyespor |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 07/05/2022 | Elazığspor | 1 - 0 | Fatsa Belediyespor |
| 07/05/2022 | Kahta 02 Spor | 6 - 0 | Başkent Gözgözler Akademi FK |
| 07/05/2022 | Nevşehir Belediyespor | 3 - 3 | Bergama Belediyespor |
| 07/05/2022 | Batman Petrolspor | 2 - 1 | Arnavutköy Belediye |
| 07/05/2022 | Sancaktepe FK | 0 - 2 | Artvin Hopaspor |
| 07/05/2022 | Hendek Spor | 0 - 1 | Bursa Yıldırımspor |
| 07/05/2022 | 1954 Kelkit Bld.Spor | 0 - 2 | Karaman Futbol Kulübü |
| 07/05/2022 | Çatalcaspor | 1 - 0 | Osmaniyespor FK |
| 07/05/2022 | Erbaaspor | 1 - 4 | Belediye Kütahyaspor |
İhbar Hattı
0555 2481011